4 Sint Adalbert

Omstreeks 650 vereerden we hier met z’n allen nog gezellig Wodan, Donar en Freya, maar kort daarna begonnen Engelse en Ierse missionarissen in deze streken hun blijde boodschap te verkondigen. Die boodschap viel niet overal in goede aarde – zo werd Bonifatius in 754 bij Dokkum vermoord – en er waren tegenslagen, zoals de invallen van de heidense Noormannen, maar langzaam maar zeker won het nieuwe geloof terrein en verrezen op tal van plaatsen kleine houten kerkjes.

Een van de vroege missionarissen was een zekere Adalbert, die samen met Willibrord in 690 vanuit Ierland naar Nederland zou zijn gekomen. Over zijn activiteiten is weinig bekend; wat we wél weten, is dat hij graag in Egmond verbleef. Daar stierf hij ook, omstreeks 740, en daar werd hij begraven. 

Op Adalberts graf werd een houten kerkje gebouwd, waarna Egmond zich geleidelijk tot een bedevaartsplaats ontwikkelde. Ook deden zich ‘wonderen’ voor. Eén daarvan wil ik hier memoreren.

Zoals degenen die het strand wel eens hebben gezien of er in de buurt wonen weten, waaien er bij langdurige storm vanuit zee grote massa’s zand aan op de kust. Deze worden door het aanhoudend geweld van de wind tot zulke grote hopen opgestuwd, dat ze de hoogste bergen evenaren.
Op zeker moment nu was een dergelijke zandverplaatsing zich al te dicht tegen de kapel van de heilige aan gaan nestelen en toen daar toevallig de barbarenkoning Rorik* aanlegde, beval hij zijn gehele gevolg snel de zandberg van het gewijde gebouw weg te scheppen. Toen allen dit de volgende morgen wilden gaan doen, zagen ze dat genoemde zandberg door de verdiensten van de Heiligste Adalbert verder dan een steenworp van de kapel verwijderd was.
De stralende overvloed van hemelse goedheid laat zelfs de ongelovige wereld zeer duidelijk zien, hoeveel Gods uitverkorene bij Hem gedaan kan krijgen.

Het fragment is afkomstig uit Het leven van de heilige belijder Adalbert, dat tegen het eind van de 10^e eeuw werd geschreven in opdracht van aartsbisschop Egbert van Trier, een achterkleinzoon van graaf Gerulf. De (Latijnse) tekst van dit heiligenleven, een Nederlandse vertaling en een uitvoerige inleiding vind je hier.
Harde informatie bevat het werkje nauwelijks en het scoort hoog op de Internationale Kwezel Index (IKI), zoals valt af te leiden uit de laatste alinea; niettemin is het een belangrijke bron voor de vroegste geschiedenis van het graafschap Holland.

__________
* Dit was dus de Rorik, die in mijn vorige stukje ter sprake is gekomen, en die in 862 was overgegaan tot het christendom.

[11 november 2021]

Inhoud.