7 Politieke en dynastieke verwikkelingen

De tweede koningsoorkonde dateert uit 922 en werd uitgevaardigd door Karel de Eenvoudige, koning van West-Francië. In de ruim 30 jaar die sinds 889 waren verlopen, was er zowel in Oost- als in West-Francië het nodige gebeurd. Het onderstaande is een poging om deze verwikkelingen kort samen te vatten, maar het blijft een onoverzichtelijke kluwen van gebeurtenissen.

Oost-Francië
Arnulf van Karinthië stierf op 8 december 899 en werd opgevolgd door zijn 6-jarige zoontje Lodewijk, bijgenaamd het Kind. Met diens overlijden in 911 stierf de Oost-Frankische tak van de Karolingen uit.
De Oost-Frankische rijksgroten kozen nu uit hun midden een nieuwe koning, hertog Koenraad van Frankenland, en na diens dood in 918 hertog Hendrik van Saksen, bijgenaamd de Vogelaar – geen verwijzing naar zijn seksuele escapades, maar omdat hij een liefhebber van de vogeljacht was. Daarbij moeten we ons overigens niet de later aan de elite voorbehouden valkenjacht voorstellen, maar eerder het ordinaire vangen van vogels met behulp van netten.

West-Francië
In West-Francië regeerde al eerder een niet-Karolinger, graaf Odo van Parijs. Deze werd in 888 tot koning gekozen, omdat Karel III, de wettige opvolger, nog te jong werd geacht. Niet geheel ten onrechte, het knaapje was op dat moment 5 jaar oud.
Niettemin werd deze Karel, inmiddels 10 jaar oud, in 893 met steun van Arnulf van Karinthië uitgeroepen tot tegenkoning. Toen Arnulf zijn steun weer introk, moest Karel alsnog inbinden; hij vluchtte naar Bourgondië. Uiteindelijk kwam er een verdrag tot stand, waarbij Karel Odo als koning erkende, en Odo Karel als zijn opvolger aanwees.
Na de dood van Odo in 898 werd Karel dus opnieuw koning. Hij kreeg later de dubbelzinnige bijnaam de Eenvoudige.

Opstand
In 911 weigerden de Lotharingse edelen koning Koenraad van Oost-Francië (911-918) te erkennen en schaarden zij zich onder de West-Frankische koning. Uiteraard leidde dat tot oorlog, maar uiteindelijk sloten Karel de Eenvoudige en Koenraads opvolger Hendrik de Vogelaar vrede. Dat was in 921.
Kort daarna brak binnen West-Francië een opstand uit en werd Robert, de zoon van Odo van Parijs, tot tegenkoning gekozen. Karel week uit naar Lotharingen, waar hij een leger verzamelde. Een jaar later werd hij verslagen bij Soissons en kwam er een definitief eind aan zijn koningschap. Hij overleed in 929.

Holland
Wanneer graaf Gerulf werd opgevolgd door zijn zonen Waldger en Dirk is niet bekend, maar zeker is dat beiden werden geconfronteerd met al deze verwikkelingen. Voor hen was het zaak om zoveel mogelijk te profiteren van de tegenstellingen tussen oost en west, en tijdig de winnende partij te steunen.
In 922 – en mogelijk al veel eerder – leek dat de West-Frankische koning Karel de Eenvoudige.

[14 november 2021 / 16 februari 2022]

Inhoud.